Periodontoloji – Diş Eti Tedavisi

Periodontoloji, diş eti hastalıkları ve tedavisini içeren bir diş hekimliği branşıdır. Periodontal kelimesi, dişin çevresi anlamına gelmektedir. Gingiva ise, diş eti demektir. Diş Eti iltihabı için kullanılan terimler “gingivitis” ve “periodontitis”dir.

Diş Eti Hastalıklarının Nedenleri Nelerdir?

Periodontal hastalıkların esas nedeni plak olsa da, yaş, sigara, genetik, stres, kanser, yüksek tansiyon gibi sağlık problemleri de periodontal hastalıklar için risk faktörüdür.

Doğum kontrol hapları, antidepresanlar, bazı kalp hastalığı ilaçları, diş sıkma-gıcırdatma, kötü beslenme ve obezite diş eti sağlığını etkilemektedir.

Dişeti Hastalıklarının Belirtileri

Dişeti hastalıkları sıklıkla belirti vermeden seyreder ve semptomları hastalığın ileri aşamasına kadar ortaya çıkmaz. Ancak, dişeti hastalığının uyarıcı belirtileri şunlardır:

• Kalıcı ağız kokusu
• Ağızda yaraların oluşması
• Diş etlerinden püy gelmesi
• Diş kaybı veya dişlerde aralanma
• Mevcut bölümlü protezlerle uyum bozukluğu
• Diş etlerinde kızarıklık, şişlik, hassasiyet ve ağrı
• Dişeti çekilmesi, dişlerin olduğundan uzun görünmesi
• Fırçalamada, diş ipi kullanımında ve sert bir şeyler yenildiğinde dişeti kanaması

Diş Eti Hastalığı – Gingivitis

Gingivitis, diş eti hastalığının erken safhasıdır. Diş eti kırmızı, şiş, ödemli ve kanamalı bir hal alır. Henüz dişi destekleyen kemikte yıkım söz konusu değildir. Gingivitis sıklıkla uygun olmayan ağız bakımı nedeniyle ortaya çıkar. İyi bir ağız bakımı ve tedavi ile, diş etleri eski formuna döner.

Hastalığın artmasına neden olan etmenler arasında diyabet, sigar kullanımı, genetik faktörler, sistemik hastalıklar, stres, uygun olmayan beslenme, hormonal değişimler, gebelik, HIV enfeksiyonları ve belirli ilaçların kullanımı bulunmaktadır.

Diş Eti Hastalığı – Periodontitis

Tedavi edilmeyen gingivitis, periodontitise ilerleyebilir. Zamanla, dişler üzerinde biriken plakta bulunan bakterilerin toksinleri, dişetini irrite eder. Dişin etrafındaki destekleyici kemik ve dokular yıkılmaya başlar. Dişeti dişten ayrılır, cep oluşur. Hastalık ilerledikçe cep derinleşir ve dişeti ile kemik yıkımı artar. Bu süreç tedavi edilmezse, dişlerdeki kemik yıkımı artarak, dişin çekilmesini gerektirecek bir hale gelir.

Diş Eti Hastalıkların Önlenmesi

Dişeti hastalığı olarak da bilinen periodontal hastalıklar, dişte ve dişeti arasında bakteriyel plağın birikmesiyle oluşan hastalıklardır. Dişeti hastalığı tedavi edilmediğinde, inflamasyon dişeti ile kemiğin yapısını bozar; dişeti çekilmesine ve diş kaybına neden olur.

Diş eti hastalıkların önlenmesi için düzenli olarak yapılması gerekenler;

• Diş fırçalama
• Diş İpi kullanımı
• Gargara kullanımı
• Diş Taşı Temizliği
• Diş Hekimi Kontrolü
• Risk faktörlerini bilmek

Diş Taşı Temizliği

Diş taşı temizliği diş eti hastalıklarının tedavileri içindeki en yaygın ve koruyucu tedavi  yöntemidir. Diş taşı temizliğinde tartar ve plak olarak da adlandırılan diş taşları uzaklaştırılır.

Diş plakları yapışkan bir maddedir ve büyük çoğunluğu bakterilerden oluşur. Plağın zaman içinde sertleşmesi ile diş taşları oluşur. Plak ve diş taşları diş yüzeyine, özellikle de diş eti sınırının altında bulunan kök yüzeyine tutunurlar. Plak pürüzlü yüzeye tutunma eğiliminde olduğundan kök yüzeylerinin düzleştirilmesi gerekir. Bu işlemde tüm diş taşları temizlenir ve kök yüzeyi üzerindeki düzensizlikler giderilir.

Diş Taşı Temizliği Sonrası Yapılması Gerekenler

Tedaviden iki üç gün sonra kaybolacak sıcak-soğuk hassasiyeti ve hafif ağrı olabilir. Ağrının ortadan kaldırılması için ağrı kesiciler kullanılabilir. Diş taşı temizliği ve kök yüzeyi düzleştirildikten sonra özellikle oral hijyenin sağlanmasını zorlaştıran ağrı olduğunda antiseptik ağız gargaraları kullanılabilir. Aynı zamanda diş fırçalama ve diş ipi kullanımına da devam edilmelidir. Diş taşı temizliği ve kök yüzeyi düzleştirildikten sonraki ilk gün hafif düzeyde kanama olabilir.

Diş Eti Hastalıklarının Vücuda Etkisi

Periodontal hastalık nedeniyle oluşan inflamasyon, vücutta diğer hastalıkların oluşumunu arttırır. İnflamasyonun tedavi edilmesi, hem periodontal hastalık tedavisine hem de diğer kronik iltihabi durumların tedavisine yardımcı olur.

Kanser:

Dişeti hastalığı olan erkeklerde, %49 ve daha fazla oranda böbrek kanseri riski bulunduğu; pankreas kanseri gelişme riskinin %54 olduğu, kan kanseri riskinin ise %30 oranında olduğu bilimsel çalışmalarla ortaya konmuştur.

Diyabet:

Diyabetli hastalarda periodontal hastalık gelişme olasılığı yüksektir. Diyabet ve periodontal hastalıklar arasındaki ilişki iki yönlüdür: Şiddetli periodontal hastalık, kan şekerini artırır; bu nedenle buna bağlı diyabetik komplikasyonlarda artış olur.

Osteoporoz:

Çene kemiğinde erime ve osteoporoz arasında ilişki olduğu, birçok bilimsel araştırmada gösterilmiştir. Osteoporoz, çene kemiğinde de yoğunlukta azalmaya sebep olarak, diş kaybına yol açabilmektedir.

Kalp Hastalıkları:

Periodontal hastalığın neden olduğu inflamasyonun kalp hastalığı riskini arttırdığı belirlenmiştir. Periodontal hastalık, mevcut kalp hastalığını artırabilir.

Solunum yolu hastalıkları:

Ağız içindeki bakterilerin, alınan nefes ile akciğer içerisine yerleşerek zatürre gibi solunum yolu hastalıklarına neden olduğu tespit edilmiştir.

Cerrahi Periodontal Tedaviler

Periodontal cerrahi yöntemle diş eti kaldırılır, tüm iltihabi dokular temizlenir, kök yüzeyindeki cepte bulunan bakteri artıkları, diş taşları temizlenir, gerekirse düzensiz ve zarar görmüş kemik yüzeyi düzeltilir, kemik yıkımının durumuna göre rejeneratif işlemler yapılabilir.

Cerrahi ve cerrahi olmayan tedavi yöntemleri, cep derinliği azaltılması ve mevcut bakterilerin ve periodontal hastalığın ilerlemesinin durdurulmasında çok önemlidir. Sadece dişeti sağlığının sağlanmasında yeterli değildir. Hastalığın tekrarlamaması için günlük doğru oral hijyenin sağlanması, hekim tarafından belirlenen periodontal kontrol randevularına ömür boyu devam edilmesi zorunludur.

Gingivektomi ve Gingivoplasti

Gingivektomi, diş eti dokusunun cerrahi olarak uzaklaştırılması işlemidir. Gingivoplasti ise diş çevresindeki sağlıklı diş eti dokularının şekillendirilmesidir. Bu işlemler diş çevre dokuları ve diş eti hastalıkları konusunda uzmanlaşmış olan periodontistler tarafından gerçekleştirilir. Gingivektomi diş eti hastalığının tedavisi için geliştirilmiş bir tedavidir. Günümüzde aynı zamanda estetik düzenlemeler için de kullanılmaktadır.

Gingivoplastinin yardımı ile yeniden şekillendirilen dişetleri daha doğal bir görünüme sahip olur. Genetik, hastalık ya da travma nedeni ile şekli bozuk ya da asimetrik diş etleri bu işlem ile düzeltilebilir. Bu işlem aynı zamanda sadece kozmetik gereksinimler nedeni ile de yapılabilir. Gingivoplasti genellikle tek başına uygulanır. Ancak bazı durumlarda gingivektomiden ya da diş eti sınırında diş etine eklenen greft uygulamasından sonra da uygulanabilmektedir.

Dişeti Flep Cerrahisi

Diş eti flep cerrahisinde dişetleri dişlerden ayrılarak geçici olarak kıvrılır. Böylece diş hekimi diş kökünü ve diş kemiği görebilir.

Diş eti flep cerrahisinin amacı Diş eti hastalığının (periodontitis) tedavi edilmesidir. Bu işlem orta ya da ileri düzeyde diş eti hastalığı olan kişilere tavsiye edilir. Diş eti enfeksiyonu cerrahi olmayan bir yöntem ile ortadan kaldırılamıyor ise Diş eti flep cerrahisi kullanılır. Diş eti flep cerrahisi, başka bir işlem olan kemik cerrahisi ile birlikte de uygulanabilir.

Cerrahi Olmayan Periodontal Tedavi

Cerrahi olmayan periodontal tedavi yönteminde kök yüzeyindeki ve cepteki plak ve diş taşı temizlenir, bakteri toksinleri uzaklaştırılır ve kök yüzeyi düzeltilir. Bu işlem lokal anestezi ile yapılır. Bazen bu işleme yardımcı olarak lokal antibiyotikler, sistemik antibiyotikler, konak modülatörleri ve dental lazer kullanılır.

Dişeti Çekilmeleri ve Tedavi Yöntemleri

Periodontal hastalıklara bağlı olan diş eti çekilmesi kemik yıkımı nedeni ile olur. Bazen diş eti sağlıklıdır ancak diş eti çekilmeleri gerçekleşir. Bu durum daha çok yanlış diş fırçalama, diş gıcırdatma gibi alışkanlıklar, hatalı protez veya dolgu kaynaklı kenar uyumsuzlukları, dişlerdeki çapraşıklık veya yanlış konumlanma, sigara ve yaş artışı nedeni ile olur. Dişetinin ince veya kalın olması, çekilme şiddetini belirleyen bir diğer faktördür.

Dişeti Büyümeleri

Dişeti büyümeleri, bakterilerin oluşturduğu enflamasyona bağlı olarak gelişebileceği gibi, hormonal; hamilelik ve ergenlik gibi ilaca bağlı olarak veya iyi ya da kötü huylu tümörler ile bazı sistemik rahatsızlıklar neticesinde de gelişebilir.

Dişeti büyümelerinin tedavisi, büyüyen dokuların çıkarılıp diş etinin eski sağlıklı sınırlarına kavuşturulmasının yanı sıra, etkenlerin de ortadan kaldırılması işlemlerini içerir.